jeudi 30 mars 2017

GOM GOP VUI TUOI

Deef taif veef COPZ


copz, y

Thus yuer leuns oeux As Chaeu, aan thitz soongs, thuoocz hoz meof, cos loong mauf traangs hay vangf latz, cos diemx nhieuf vaanf mauf den. Teen khoa hocz laf : Panthera tigris. - Copz troong raet oai nghi, hungf yungr.

Copz soongs nhieuf oeux xues Siberi tuyet lanhz mienf doong nuoc Nga, rooif xuoongs mienf baac nuoc Trieuf Tien, Trung Hoa, Aens Dooz, Vietz Nam, Cao Meen, Laof, Miens Dienz, Thais Lan,  daox Sumatra cuax nuoc Nam Yuong. Copz leuns nhaet laf copz Siberi yaif deens 4 thuoc. Ngayf nay cos nhieuf loaif copz saap biz maet gioongs.

Copz raet khoex nhue sue tuex, soongs trong cac ruengf thuea hay ruoongz tranh hay cox raemz vaf gaenf soong suoois deex uoongs nuoc. Copz ban ngayf naamf ngux, ban deem meis di saan. Chungs baat cac thus nhox nhue thox ruengf, heo ruengf, khix... vaf thus leuns nhue huou, nai, traeu ruengf v.v... Nos khoong aan lienf taiz choor maf tha veef hang oox deex aan tuef tuef. Aan no chungs thuongf naamf laan chongx boons chaen leen treif ngux. Copz, raang nanh nhonz, mongs saac, neen khi voof mooif thif cos theex lamf cheet mooif ngay baangf cach baeus ngoamz vaof coox. Gaapz nguoif copz cos luc cungr voof aan luoon. Nguoif ta thuongf saan copz treen minhf voi hay daof hoos saeu deex baeyr copz. Copz khi tuec giaenz keeu gaemf leen nghe raet reunz nguoif.

Nguoif ta thuongf yungf ya copz phei khoo deex chueng trong nhaf treen tuongf hay lot thamx cho depz. Cos khi may aos aems baangf ya copz. Xuong copz nguoif Trung Hoa thuongf naeus cao deex uongs khi giaf ieus cho xuong chaac manhz. Mongs copz nguoif xuea thuongf lamf doof trang suec deex deo vaof coox.

Copz cos tuongs oai hungf, loong depz, maat sangs neen thuongf duocz cac hoaz sir ver tranh treo tuongf. Cos yanh tuef “copz giaeys” deex yieur nguoif Trung Hoa khi hoz biz taey phuong xaem chiems vaof daeuf thees kyx 20. Ngayf nay Trung Quooc dar giauf manhz vaf copz giaeys dar treux thanhf vangf, vif hoz cos raet nhieuf tienf.

Copz soongs laeu khoangx tuef 8 deens 10 naam neeus eux ngoaif ruengf vaf khoangx 26 naam neeus duocz nuooi dangf hoangf trong seux thus. Copz cao tuef maatz daet deens vai khoangx 1 thuoc, minhf yaif khoangx 1.4 deens 2.8 thuoc. Duooi yaif  trong ngoaif 1 thuoc. Con duecz naangz tuef 180 deens 280 kis. Con cais nhez heun, khoangx 180 kis treux lui.

Copz soongs lex loi, mooir con mootz coir. Copz cais hung yuer khoong thua gif coopz duecz. Copz cais thuong sinh 2 deen 4 copz con sau khi thai nghens heet 104 ngayf. Copz con soongs veis mez khoangx 2 naam rooif meis ra rieng di saan mooif mootz minhf. Cos hai loaiz copz gaenf biz tuyetz chungx, dos laf copz Siberi vaf copz Trung Quooc.              



CHUYENZ VEEF COPZ

Baif 1: ``Nheus ruengf`` cuax Thees Luer

Khi conf hocz tieux hocz, cos mootz baif theu ngaans veef con copz, dos laf baif ``Hoox nheus ruengf``, nhueng khoong nheus laf cuax ai vaf khoong thuooc heet leif, chix biet laf nos raet hay. Nay timf laiz duocz treen mangz dienx tuex gooc gac cuax baif theu, tes ra laf cuax Thees Luer, vaf baif theu raet yaif, cos teen laf``Nheus ruengf``, ser duocz ghi laiz sau daey:

Nheus ruengf
Tac giax: Thees Luer

Gaamz mootz moois caam heunf trong cuir saat,
Ta naamf yaif troong ngayf thangs yaenf qua.
Khinh lur nguoif kia ngaoz manz, ngaenx ngeu,
Giuong maat bes rieur oai linh ruengf thaamx.
Nay sa ceu, biz nhucz nhaanf tuf hamr,
Deex lamf trof laz maat, thues doof chei.
Chiuz ngang baeyf cungf bonz gaeus yeux hei,
Veis caapz baos chuoongf been voo tue luez.

Ta soongs mair trong tinhf thuong nooir nheus,
Thuax tung hoanhf, hoongs hach nhuengr ngayf xuea.
Nheus canhx seun laem, bongs cax, caey giaf,
Veis tiengs gios gaof nganf, veis giongz nguoonf het nuis,
Veis khi thet khuc truongf ca yuer yooiz,
Ta buoc chaen leen, yongr yacz, duongf hoangf,
Luonz taems thaen nhue songs cuoonz nhipz nhangf,
Veunf bongs aem thaemf, las gai, cox saac.
Trong hang toois, khi maat thaenf dar quaac,
Laf khiens cho moiz vaetz deeuf im hei.
Ta biet ta laf chuas teex cuax muoon loaif,
Giuear choons thaox hoa, khoong teen khoong tuooix.

Naof daeu nhuengr deem vangf been beuf suoois,
Ta say mooif duengs uoongs anhs traang tan?
Daeu nhuengr ngayf muea chuyenx boons phuong nganf,
Ta laangz ngaams giang san ta dooix meis?
Daeu nhuengr binhf minh caey xanh naangs gooiz,
Tiengs chim ca giaec ngux ta tueng buengf?
Daeu nhuengr chieuf leenh langs maus sau ruengf,
Ta deiz cheet manhx maatz treif gay gaat,
Deex ta chiems laeys rieng phaenf bis maetz?
Than ooi! theif oanh lietz nay conf daeu?

Ta oom niemf uaet haenz nganf thaeu,
Ghet nhuengr canhx khoong deif naof thay dooix,
Nhuengr canhx sueax sang, taemf thuongf, giax yoois:
Hoa chaam, cox xens, loois phaangx, caey troongf;
Giaix nuoc den giax suoois, chaangx thoong yongf,
Len yuois nach nhuengr moo gof thaep kems;
Yaam vuengf las hienf lanhf khoong bis hiemx,
Cungr hocz doif baat chuoc canhx hoang vu,
Cuax choons nganf naam cao cax, aem u.

Heix oai linh, canhx nuoc non hungf vir!
Laf nei gioongs humf thieng ta nguez triz,
Nei theenh thang ta vungf vaeyr ngayf xuea,
Nei ta khoong conf duocz thaeys bao gieuf!
Cos biet chaang trong nhuengr ngayf ngao ngans,
Ta dang gieo giaec moongz nganf to leuns,
Deex hoonf ta phangx phaet duocz gaenf nguoi,
Heix canhx ruengf ghee geums cuax ta oei!

1936
Thee Luer



Baif 2: Chuyenz con copz vaf con chuootz laat

Khi conf hocz tieux hocz cos mootz baif taepz docz trong Quooc Vaan Giaos Khoa Thue leup Seu Daangx (leup 3), veef con hoox vaf con chuootz laat, nhueng khoong nheus daiz ys nois gif. Nay timf laiz duoc baif nayf thif thaeys nos raet cos ys nghiar cho cuoocz soongs haangf ngayf, nhue sau:

Con hoox vaf con chuootz nhaat

Mootz hoom, con chuootz nhaat chayz qua gaenf con hoox. Hoox thof chaen ra baat. Chuootz van layz raangf: “Traam layz oong, thaen con bes bongx, oong tha cho lamf phuc”. Hoox baox raangf: “Uef, mayf bes thees nayf tao chaangx themf aan thitz. Thooi, ta tha cho”. Chuootz duocz tha, nois raangf: “ Cams oeun oong, cais eun tais taoz aeys, con khoong yams queen. Chaac oong eux hienf rooif laiz gaapz lanhf!”

Duocz it laeu, hoox biz maac vaof luois. Hoox gaemf, nhayx heet suec cungr khoong thoat ra duocz, danhf naamf ep mootz beef deex deiz cheet. May sao chuootz nhaat ta di qua daeys, troong thaeys, chayz veef gois nhaf chuootz ra, caans mootz lat duet maat luois, hoox meis thoat duocz.

Xem nhue thees thif oeux deif lamf oeun khoong bao gieuf thietz, vaf nhieuf khi nhuengr kex henf monz cungr cos theex giup duocz viecz cho ta.

GIANGX NGHIAR:
chuootz nhaat= chuootz laat, chuootz raet nhox soongs trong nhaf.
tais taoz= lamf laiz laenf nuear, cos nghiar laf cheet di soongs laiz.



Baif 3: Chuyenz tris khoon cuax con nguoif.

Khi conf hocz tieux hocz cos nheus mootz baif taepz docz trong sach Quooc Vaan Giaos Khoa Thue leup Yuez Biz (leup 2), cungr nois veef chuyenz con copz ngu si nhue sau:

Nguoif khoon heun loaif vaetz

Ngayf xuea, cos mootz nguoif di cayf danhs daepz con traeu thees naof cungr phaix chiuz. Con copz ngooif treen beuf, nom thaeys, meis hoix traeu raangf: “Traeu kia, mayf to leuns nhuongf aeys, sao mayf deex nos danhs daepz nhue thees?”

Traeu nois: “Nos bes nhueng tris khoon nos leuns”. Copz laeys lamf laz, khoong biet cais tris khoon ra thees naof, meis baox nguoif raangf:

“Nguoif kia, tris khoon cuax mayf daeu, cho tao xem?”

Nguoif nois: “Tris khoon tooi deex eux nhaf”
- “Mayf veef laeys di”.
- “Tooi veef, rooif oong aan maet traeu cuax tooi thif sao? Oong cos thuaenz deex cho tooi trois oong laiz, rooif tooi veef laeys cho oong xem”.

Copz muoons xem, thuaenz deex cho trois. Trois xong, nguoif laeys baap cayf danhs mair, baox raangf: “Tris khoon tao daey!”.

Vaeyz meis biet: manhz chaangx tayf khoon.

Cach ngoon
Manhz yungf suec, ieus yungf luecz.

GIANGX NGHIAR:
baap cayf= doanz tre yaif noois vaof cais cayf cho traeu bof keos.
chaangx tayf= khoong baangf.












Aucun commentaire:

Enregistrer un commentaire