mardi 29 décembre 2020

bac hocz, y

A: savant (sa VAN)
P: savant, m
H: xué zhě 學者
   (hocz giax)
N: gakusha 學者 
がくしゃ
ga ku shi ya

Nguoif cos seux hocz saeu roongz vaf duec dooz veef mootz lanhr vuecz naof dos hay veef nhieuf lanhr vurcz.

Bac hocz conf goiz laf thoong thais, biet heet moiz dieuf moiz viecz mootz cach ranhf rer. Nhaf bac hocz hay nhaf thoong thais thuongf thuongf laf nhuengr nguoif khiem nhuongf nhaenr nhucz, khoong thich heun thua veis ai. Nhuengr hocz hoix vaf nghien cueus cuax hoz thuongf laf deex giup ich cho loaif nguoif vaf muoon loaif. Cos nguoif cho raangf nhaf bac hocz laf nhuengr nhaf khoa hocz nooix tiengs, cungr dungs nhueng chuea dux. Caenf phaix cos theem phaenf hieux biet saeu roongz veef daoz duec vaf taem linh. 

Ngayf xuea, khi conf nhox tuooix, khoangx 1955, chungs tooi thuongf nghe nois oong Bueux Hooiz laf mootz nhaf bac hocz dang oeux Phap. Ai cungr hanhr yienz. Oong nayf cos veef Huees thuyet trinhf. TiengVietz nois khoong ranhf laams. Theif dos cos oong Hoangf Xuaen Hanr cungr laf mootz nhaf bac hocz thoong thais, cos viet ra cuoons tuef dienx yanh tuef khoa hocz daeuf tien. Ai cungr hanhr yienz cos nguoif Vietz laf bac hocz. Nhueng oong aeys khoong veef nuoc maf oeux mair been Phap cho deens luc qua deif.

Ngayf nay nguoif Vietz oeux khaap nei trong vaf ngoaif nuoc cungr cos nhieuf nhaf bac hocz, nhueng it ai nois deens, cos ler hoz khiem nhuongf maf khoong ra maatz. Cos ra maatz thuongf laf nhuengr nhaf khoa hocz maf thooi. Uoc mong sao nuoc minhf ser cos nhieuf nhaf bac hocz deex giup yaen, giup nuoc, giup minhf, treux thanhf aems no toot depz nhaet cungf veis thien haz toanf caeuf.

Fuko

29-12-2020














Nhaf bac hocz Hoangf Xuaen Hanr











jeudi 10 décembre 2020

loài người

A: mankind (MEN kai)
P: humanité, f
H: rén lèi 人類
    (nhaen loaiz)
N: jinrui 人類
じんるい
 ji n ru i

Loaif nguoif laf toanf theex moiz con nguoif khoong keex trai hay gais, cungf soongs chung treen quax daet.

Loaif nguoif conf goiz laf nhaen loaiz. Loaif nguoif laf yo loaif tinh vuonz tiens hoas maf thanhf, cho neen cos aan, cos ngux, cos sinh con dex cais, cos beenhz, giaf, rooif cheet nhue muoon loaif.

Loaif nguoif duocz taoz ra, khoong biet yo daeu, cach daey heun 2 trieuz naam yuois hinhf theex mootz loaif vuonz di boons chaen. Nhueng mair cach daey 50 000 naam thif loaif nguoif meis baat daeuf tiens hoas khoon ngoan yuois hinhf theex con nguoif, di hai chaen, di thaangx lueng. Loaif nguoif tuef dos cos booz oc thoong minh heun muoon loaif.

Cungr nhue loaif tinh vuonz, loaif nguoif soongs cos gia dinhf, cos taepz quans, cos baox veez nhau vaf trao truyenf hieux biet cho nhau. Nhueng vif booz oc con nguoif quas thoong minh neen taoz ra theem nhieuf chuyenz khac maf cac loaif tinh vuonz khoong lamf duocz, nhue khoc, cuoif, nois, ca hat, naeus nuongs, lamf yungz cuz, danhs giaacz, vaf lamf theu v.v… Chinhs cais hay nayf dar lamf loaif nguoif khoons khoox vaf khoons doons heun muoon loaif.

Loaif nguoif sinh ra, soongs tuez yo, cheet nhue nhau, chaangx khac gif muoon loaif. Nhueng booz oc loaif nguoif hay heun muoon loaif laf nheuf nhuengr linh hoonf, naang luongz soongs, oeux trong ceu theex loaif nguoif, cao depz heun linh hoonf cuax muoon loaif.

Cungr taiz booz oc hay depz nayf maf suez hieux biet vaf naang luongz voo bien cuax linh hoonf dar duocz laeys ra deex suy nghir duocz nhieuf chuyenz cao xa heun muoon loaif. Tuef dos con nguoif giaix quyet duocz raet nhieuf khos khaan cuax cuoocz soongs veef aan, oeux, che muea tranhs naangs, choongs laiz veis nhuengr khaac nghietz cuax thien nhien, giup con nguoif soongs ien oonx, vui tuoi, tronz deif lamf nguoif. Toox tien, oong baf cac yaen toocz loaif nguoif toanf caeuf dar huongx duocz suez vui suomngs nayf.

Nhueng booz oc khoong chiuz yuengf laiz trong suez vui suongs nhez nhangf nayf, maf ngayf deem suy nghir theem raet nhieuf chuyenz khoong caenf thiet, deez thoax manr thaen xac, tinhs kieu caang, tuez cao, tuez phuz cuax minhf, khiens cho loaif nguoif rei vaof nhieuf tranh chaep dau khoox, keex tueef vaif chucz thees kyx nay cho deens baey gieuf.

Traenz yichz cums Mur Vua (Corona 19) naam 2020 dar lamf cho toanf caeuf dieu duengs, supz doox, cungr vif suez suy tinhs heun thua cuax mootz soos booz oc, mootz soos yaen toocz loaif nguoif, yanhf phaenf sung suongs rieng cho minhf. Loaif nguoif conf laiz treux neen baet luecz truoc suez tham lam, ganh ghet laenr nhau khoong beuf beens nayf.

Loaif nguoif cungr chuea chiuz yuengf laiz ap buec loaif nguoif, doongf loaiz cuax minhf. Truoc nhuengr hienz tuongz quas muec nayf cuax booz oc sinh suez cuax loaif nguoif, mooir nguoif phaix suy nghir laiz deex tuez baox veez cho minhf, con cais minhf, gia dinhf minhf.

Soongs rooif cheet laf suez binhf thuongf, khoong ai tranhs duocz, neen chaangx cos gif phaix seuz. Cheet seums, cheet muoonz gif thif cos sao daeu. Deif chi phaix khoox. Dieuf quan trongz laf thaen xac cheet, booz oc cheet, nhueng linh hoonf khoong bao gieuf cheet, vaenr oeux mair treen quax daet xanh nayf. Vif vaeyz chuyenz chi phaix seuz cheet trong luc conf soongs. Khoong seuz thif tris oc laangz ien, linh hoonf los yangz, mang sangs suoot, manhz khoex, vui tuoi deens cho mooir nguoif. Dos laf nguyen lys daeuf tien vaf cuoois cungf cuax cuoocz soongs lamf nguoif. Soongs veis linh hoonf, loaif nguoif khoong bao gieuf cheet. Soongs veis booz oc vaf theex xac maf queen linh hoonf minhf, laf suez thieus sot dangs buoonf nhaet cuax cuoocz soongs lamf nguoif.

Muoons soongs vui tuoi vaf cheet ien oonx thif linh hoonf phaix los yangz. Muoons linh hoonf los yangz thif booz oc phaix naamf im. Muoons booz oc naamf im thif chix caenf taepz ba viecz sau daey:

1- Soongs khiem nhuongf, laf khoong nois veef minhf nhieuf.

2- Soongs nhaenr nhucz, laf chiuz duengz moiz daangs cay.

3- Laangs nghe heet maf khoong nois mootz leif naof, deex hocz hoix vaf taepz khiem nhuongf nhaenr nhucz.

Taepz mootz theif gian, linh hoonf seer los yangz. Ai chuea tin thif taepz thuex. Taepz rooif thaeys dungs thif tin sau cungr khoong muoonz gif.


Fuko 10-12-2020



















Hinhf Internet






jeudi 3 décembre 2020

Yanh vongz

A: réputation
P: fame 
H: míng wàng 名望
   (yanh vongz)
N: jinbou 人望
じんぼう
 ji n bo u

Yanh vongz laf tiengs taam lan roongz, duocz trongz vongz trong xar hooiz, nheuf cos mootz net daacz bietz naof dos.

Thuongf thuongf nhuengr nguoif taif gioix deeuf cos yanh vongz trong xar hooiz. Nhuengr nguoif giauf cos, hat hay, dongs tuoongf gioix cungr cos nhieuf yanh vongz trong xar hooiz. Nhuengr nguoif ich leiz cho loaif nguoif, loaif vaetz cungr cos yanh vongz v.v… Beix vaeyz, soongs treen deif ai cungr muoons cos yanh vongz. Cos yanh vongz thif vui suongs, thoax manr, nhueng cungr cos khi lamf cho minhf treux neen kieu caang ngaoz manz, Tuef dos ser cos nhieuf nguoif ganh ghet, cos theex lamf haiz sau lueng, maet heet cax yanh tiengs vaf tienf bacz. Beix vaeyz, trong ca yao tucz nguer cuax minhf cos caeu:

Caey cao thif gios cangf lay,
Cangf cao yanh vongz, cangf yayf gian nan.

Nhaf theu Phan Chu Trinh cungr cos baif theu nhue sau veef yanh vongz:

Cangf cao yanh vongz cangf yayf gian nan

Treif giaf chuecz saanr ganhs gian nan,
Yanh vongz bao nhieu cues trut cangf,
Hai chuer hoz teen muoon miengz ngeiz,
Traam vanhf cay daangs mootz thaen mang.

Caey suoong traam thuoc tue muaf gios,
Vangf dungs muoi phaen naangz kiep than,
Cangf ruiz, cangf cay, cangf daat gias,
Xuea nay guengf quees oeux nhaen gian.

(Nguoonf: Lee Aems, Taey Hoof Phan Chaeu Trinh yi thaox, Quy Nheun 1945)

Thaetz vaey, cangf cao yanh vongz cangf yayf gian nan, laf caeu ca dao yayz deif, biet soongs vuef phaix, vuef dux, duengf tham lam nhieuf chuyenz quas suec minhf.

Con nguoif sinh ra, soongs, rooif deex cheet nhue muoon loaif. Soongs phaix vui tuoi, cheet phaix ien lanhf. Dos laf uoc ao cuax mootz deif lamf nguoif.

Nhueng con nguoif vif cos booz oc suy nghir duocz cao xa, maf queen di suex thaetz deun gianx cuax kiep nguoif, maf bayf ver ra nhieuf chuyenz deex thoax manr suez kieu caang cuax booz oc, suez themf khat vui suongs cuax thaen xac, vaf suez ganh ghet thaeys nguoif khac vui suongs heun minhf. Dos laf thamx canhx cuax cuoocz deif yo booz oc gaey ra.

Yanh vongz laf suez kieu caang, tuez kieu, tuez manr cuax booz oc loaif nguoif. Neeus tuez minhf cos taif, cos tinhf thuong nhaen loaiz maf duocz nguoif deif ieu thuong, maf cos yanh cos nghiepz, thif dos laf chuyenz binhf thuongf. Conf neeus nhue muoons lamf oong nayf baf noz, giauf sang nhaet deif, maf taif khoong cos, duec cungr khoong, maf bayf ra nhieuf chuyenz ganh dua, gatz gaemr, ams haiz deex yanhf phaenf thaangs cho minhf, thif truoc heet laf maet aan maet ngux maet suec, sau laf cos voo soos kex thuf, chuea keex luaetz nhaen quax, khoong theex naof thoat khoix duocz.

Duec Laor Tuex, trong cuoons Daoz Duec Kinh, oeux phaenf Duec cos yayz raangf:

“Neeus camx thaeys minhf dar cos nhuengr gif mong muoons, thif neen yuengf laiz. Neeus buoc theem mootz buoc nuear, thif ser maet heet, khoong conf gif”.

Cuoocz deif cho thaeys raet nhieuf vis yuz “cangf cao yanh vongz cangf yayf gian nan”, nhaet laf trong diaz hatz chinhs triz, lamf aan buoon bans, daoz giaos, khoa hocz kyr thuaetz, ngheez thuaetz v.v…

Mooir nguoif cos mootz ngheef lam aan nuooi soongs gia dinhf mooir ngayf. Ngheef naof cungr toot. Dux aan dux maacz laf vui rooif. Ngoaif ra, cos gif theem thif cos, khoong cos cungr khoong sao. Duengf tham lam yomf ngos nguoif khac, maf oom doomf theem nhieuf chuyenz khac deex duocz gioongs nguoif, heun nguoif. Cuoocz deif ngaans nguix, chuea lamf gif duocz maeys thif dar heet gieuf. Chi baangf lamf mootz chuyenz nho nhox laf ngheef rieng cuax minhf, aan uoongs binhf thuongf, vui chei chuengf muecz, thif cuoocz deif ser vui tuoi cho deens giaf. Cheet deens cungr khoong seuz, conf cuooif haf haf. Dos laf soongs phaix vui tuoi, cheet phaix ien lanhf laf vaeyz.

Fuko, 
Montreal 1-12-2020