Chuer Quooc Nguer 1
A: Vietnamese national language script
P: écriture de la langue nationale Vietnamienne
H: yuè nán yǔ zì mǔ 越南語字母
(Vietz Nam nguer tuez maeur)
N: Chiyu kuotsuku guu
チュ・クオック・グー
Chi yu- ku o tsu ku- guu
Chuer Quooc Nguer hay chuer Quooc Nguer 1 laf chuer viet tiengs Vietz baangf booz chuer cais La Tinh abc… duocz taoz thanhf beiz cac giaos sir Boof Daof Nha (Portugal) khi hoz qua truyenf daoz Thien Chuas oeux Vietz Nam vaof daeuf thees kyx 17. Dos laf giaos sir Gaspar do Amaral vaf Antonio Barbosa. Sau dos giaos sir nguoif Phap laf Alexandre de Rhodes (A Lichz Seun Daac Looz) dar yungf hai cuoons tuef dienx viet tay Vietz Boof cuax Gaspar do Amaral vaf Antonio Barbosa deex soanz hai cuoons sach chuer Quooc Nguer daeuf tien laf Tuef Dienx Vietz Boof La (Dictionarium Annamiticum Lusitanum et Latinum) vaf cuoons sach Phep giangx tams ngayf cho kex chiuz rueax tooiz (Catechismus pro iis qui volunt suscipere Baptismum in octo dies divisus) xuaet banx oeux La Mar (Rome) naam 1651
Bangx chuer cais chuer Quooc Nguer 1 goomf cos 29 chuer nhue sau:
A, Ă, Â, B, C, D, Đ, E, Ê, G, H, I, K, L, M, N, O, Ô, Ơ, P, Q, R, S, T, U, Ư, V, X, Y.
Ngayf nay vif phaix giao tiep veis cac nuoc taen tiens Aeu Myr maf co theem 4 maeur tuez sau daey cungr thuongf duocz yungf laf: F, J, W, Z.
Mootz chuer Quooc Nguer duocz taoz thanhf nhieuf nhaet laf beix 4 thanhf phaenf nhue sau:
Phuz aem daeuf + nguyen aem giuear + phuz aem cuoois + yaeus giongz
Phuz aem daeuf goomf cos phuz aem deun vaf kep. Deun laf cos mootz phuz aem, kep laf cos 2 hay 3 phuz aem, nhue sau:
B, C, D, Ñ, G, H, K, L, M, N, P, Q, R, S, T, V, X. CH, GH ,GI, KH, NG, NH, PH, TH, TR, NGH,
và F, J, W, Z.
Nguyen aem giuear goomf cos nguyen aem deun vaf kep. Deun laf cos mootz nguyen aem, kep laf cos 2 hay 3 nguyen aem, nhue sau:
A, Ă, Â, E, Ê, I, O, Ô, Ơ, U, Ư, Y.
AI, AO, AU, AY, ÂU, ÂY, EO, ÊU, IA, IU, OA, OE, OI, ÔI, ƠI, UA, UÊ, UI, UƠ, UY, ƯA, ƯI, ƯU, IÊ.., YÊ.., OĂ.., OO.., UÂ.., UÔ.., ƯƠ…
IÊU, YÊU, OAI, OAO, OAY, OEO, UÂY, UÔI, UYA, ƯƠI, ƯƠU, UYÊ…
Phuz aem cuoois goomf cos phuz aem deun vaf kep nhue sau:
C, M, N, P, T, CH, NG, NH.
Yaeus giongz deex ghi aem giongz leen xuoongs cuax tiengs Vietz goomf cos 5 yaeus nhue sau: huyenf, saac, naangz, hoix, ngar, viet been treen vaf yuois cac nguyen aem.
Chuer Quooc Nguer duocz daatz ra trong mootz hoanf canhx daacz bietz, seu saif, tamz beuz luc ban daeuf, vaf gaep rut, hoof heix veef sau, cho neen cos raet nhieuf ueu diemx vaf nhuocz diemx nhue sau:
Diemx toot cuax chuer Quoc Nguer laf yeer hocz yeer viet. Soos chuer cais it. Duongf net yeer nheus, cos aem thanh, neen aem nois cuax tiengs Vietz duocz yienr tax mootz cach yeer yangf toot depz. Ngoaif ra, vif maeur tuez reif xa nhau, neen viecz in sach baangf chuer duc saanr raet mau chongs. Tuef dos sach baos phat hanhf nhieuf, nguoif yaen hocz hoix lez, tiens booz mau treen moiz maatz, tuef chinhs triz, kinh tees, xar hooiz cho deens vaan hocz, ngheez thuaetz, khoa hocz vaf kyr thuaetz v.v…
Diemx chuea toot cuax chuer Quooc Nguer goomf cos hai loaiz:
1- Yaeus danhs theem quas nhieuf, viet tay thif mau, nhueng danhs mays thif laeu, vaf khoong xuex yungz nhez nhangf lueu loat cac loaiz mays dienz tuex ngayf nay.
2- Khoong cos kyr thuaetz ghi ys, deex phaen bietz nhuengr tiengs doongf aem khac nghiar, nhaet laf cac tiengs muonz tuef tiengs Hans. Mooir tiengs Hans cos raet nhieuf ys nghiar khac nhau. Neeus chix viet baangf chuer phien aem gioongs nhau thif cos theex hieux laemf ys nghiar. Vif vaeyz chuer Hans thuongf yungf booz thux deex ghi ys khac nhau cuax nhuengr tiengs doongf aem. Chuer Quooc Nguer khoong lamf duocz viecz nayf. Cos theex nois raangf dos laf suez ieus kems leuns nhaet cuax chuer Quooc Nguer. Suez ieus kems nayf sau 100 naam yungf chuer Quooc Nguer dar anhx huongx raet nhieuf deens suez trong sangs cuax nhuengr tiengs Vietz gooc Hans thuongf duocz muonz yungf. Biet daeu mootz ngayf naof dos ser cos nguoif duengs ra sueax chuear laiz hai suez ieus kems nayf, deex chuer Quooc Nguer cos theex sanhs vai ngang hangf veis nhuengr loaiz chuer toot depz nhaet cuax thees gieis ngayf nay. Duocz nhue vaeyz, yaen toocz ser vui suongs voo cungf.
Fuko 18-11-2020
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire